Styl nadświdrzański (tzw. świdermajer)

Świdermajer, czyli styl nadświdrzański dotyczy architektury letniskowej, który tworzono z drewna na przełomie XIX i XX wieku. Najwięcej okazów stylu nadświdrzańskiego zobaczyć można przy linii Kolei Nadwiślańskiej, m.in. w Miedzeszynie, Otwocku, Józefowie, Międzylesiu czy Aninie. Najbardziej znanym twórcą tego stylu był Michał Elwiro Andriolli, który przeniósł alpejską architekturę w polskie realia.

Charakterystyczne dla świdermajeru było łącznie spokojnego budownictwa mazowieckiego z bogato zdobionymi pawilonami, nawiązującymi do Wystawy Rolno-Przemysłowej, jaką w 1885 roku zorganizowano w Warszawie. Drewno wykorzystywano na wiele sposobów, np. wykonując zdobione ażurowe werandy czy ganki, a dachy wykończano za pomocą spiczastych elementów. Ponadto silny wpływ na konstrukcje tego stylu miała architektura szwajcarska, która była częstą inspiracją po wiedeńskiej wstawie w 1873 r. Natomiast w projektach Andriollego dało się dostrzec też nawiązania do przepięknych schronisk alpejskich czy rosyjskich daczy.

Krajobraz szwajcarskich uzdrowisk to drewniane, niewielkie budynki z dwuspadowymi dachami, często wyposażone w trasy oraz kwiatowe zdobienia w pewnym stopniu zawitał do Polski. Przykładem są m.in. to budynki jak Sanatorium Gurewicza w Otwocku czy drewniana willa letniskowa na Warszawskiej Białołęce. Piękne altany wypełniły tereny na Mazowszu zachwycając dziewiętnastowiecznych artystów, m.in. Bolesława Prusa oraz Konstantyn Ildefons Gałczyński, który to nadał temu nurtowi zabawną nazwą „świdermajer”, łączącą w sobie nazwę rzeki i popularnego ówcześnie stylu aranżacji wnętrz.

Drewniane balustrady, frezowane belki oraz ozdobne słupki ponownie stają się modne i wykorzystywane są do wykończenia obecnych domów. Dla współczesnych architektów świdermajer to możliwość powrotu do majestatycznego i jednocześnie bardzo naturalnego trendu, który pozwala wybudować zarówno prostą altanę ogrodową, jak i imponującą willę. Dodając do tego geometryczne dekoracje w narożnikach domu oraz przy otworach okiennych powstaje unikatowa konstrukcja, która z pewnością wywoła zainteresowanie sąsiadów. Jednak ze względu na duże wykorzystanie drewna koszt takiego domu nie będzie najniższy.