Domy z płazów drewnianych

Domy z płazów to jeden z rodzajów budowania domów drewnianych. Na Podhalu stanowi jeden z typowych rodzajów budownictwa.

Płazy powstają przez rozcięcie na pół i wzdłuż rdzenia specjalnie do tego wybranych pni. Mają one dwie strony – prawą i lewą – oraz końce – grubszy i cieńszy. Całą sztuką jest takie ułożenie belek, by na zwieńczeniu uzyskać równy poziom. To właśnie belki stanowią główny element konstrukcyjny. Możemy mieć tutaj do czynienia również z belkami klejonymi. W związku z zastosowaną technologią, cechuje je lepsza termoizolacja. Jeśli porównamy je z innym rodzajem konstrukcji (np. ścianą wykonaną z bali okrągłych), możemy zauważyć, że płazy charakteryzuje lepszy współczynnik przenikania ciepła przy takiej samej szerokości danej powierzchni. Aby go jeszcze zwiększyć, można zdecydować się na zastosowanie specjalnej izolacji (np. pianki poliuretanowej). Budynki postawione z użyciem tego materiału cechuje duży komfort cieplny zarówno przy niskich, jak i wysokich temperaturach. Dodatkową cechą drewna klejonego warstwowo jest jego wytrzymałość na skręcenia (jest ona nawet dwukrotnie wyższa niż w przypadku drewna litego) i to, że w dużej mierze nie posiada pęknięć. Chcąc poprawić szczelność ścian, możemy też zastosować płazy felcowane, wymagają one jednak większych nakładów pracy i i zwiększają zużycie materiałów o około 15%.

fot. KucherAV/bigstockphoto.com

Płaza posiada cechy drzewa, z którego została wykonana, więc każda z nich ma swoje indywidualne walory. Wymagane jest więc pewne doświadczenie zarówno w doborze materiału, jak i ich późniejszym ułożeniu. Decydując się na płazy, musimy wybrać gatunek drzewa, z którego zostały wykonane. Najpopularniejszy jest świerk, można też wybrać jodłę, chociaż niektórzy twierdzą, że jest podatna na sinienie i ma specyficzny zapach. Kolejnym drzewem, które może być wykorzystane jest modrzew, który jest droższy niż pozostałe. Ma on ładne zabarwienie, ale jest twardy i jednocześnie kruchy, co utrudnia jego obróbkę.

Najlepiej, gdy płazy mają 18-20 mm grubości. Warto postarać się, by uzyskać jak największą liczbę jak najdłuższych desek, które będą potrzebne do przewiązania górą całego zrębu. Płazy należy sezonować co najmniej dwa lata w przewiewnym zadaszonym miejscu.

Możliwe jest zamówienie u wykonawcy wszystkich elementów konstrukcyjnych od pełnego zestawu belek po więźbę. Znacznie to skraca czas samego postawienia budynku, bo montaż jest stosunkowo krótki i prosty. Płazy mogą mieć również dowolną szerokość i długość, dopasowaną do danego projektu.

Odpowiednio pielęgnowane i konserwowane domy z płazów mogą służyć latami, czego przykładem mogą być budowle z Podhala, które ciągle pozostają w dobrym stanie technicznym, mimo że nie posiadają np. porządnych fundamentów, a ich konserwacja polegała m.in. na szorowaniu ścian i podłóg szarym mydłem czy popiołem. Konstrukcje te, dzięki temu, że są sztywne i elastyczne zarazem, mogą być przenoszone, przesuwane lub też rozbierane i ponownie składane gdzieś indziej. Jednak ich największą zaletą są chyba walory estetyczne wynikające z użycia naturalnych materiałów i czystej prostej konstrukcji.